Wystarczy zmiana diety

Zmiany stylu życia, zwłaszcza diety, w celu zmniejszenia skurczowego ciśnienia krwi do wartości poniżej 130 mm Hg mogą zapobiec w USA 26 tys. zawałów serca i udarów oraz obniżyć koszty opieki zdrowotnej w najbliższych latach - poinformowano na konferencji American Heart Association's Hypertension Scientific Sessions w San Diego.

W badaniu symulacyjnym amerykańscy naukowcy wykorzystali najnowsze krajowe statystyki dotyczące nadciśnienia stopnia 1. Zgodnie z wytycznymi American Heart Association i American College of Cardiology High Blood Pressure Guideline z 2017 r. nadciśnienie stopnia 1. definiuje się jako mające poziom skurczowy (górna liczba) 130-139 mm Hg lub rozkurczowy (dolna liczba) 80-89 mm Hg.

Spośród kilku zmian stylu życia, które mogą zmniejszyć występowanie chorób sercowo-naczyniowych (dieta, redukcja masy ciała, aktywność fizyczna itp.) przyjęcie diety DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) może mieć największy wpływ na osoby dorosłe i w średnim wieku z nadciśnieniem pierwszego stopnia. Plan żywieniowy DASH został specjalnie zaprojektowany, aby pomóc w obniżeniu podwyższonego ciśnienia krwi. Dieta DASH kładzie nacisk na spożywanie owoców, warzyw, chudego mięsa, orzechów, nasion i zbóż oraz ograniczenie spożycia czerwonego mięsa, sodu, cukru i napojów słodzonych cukrem.

Powszechne stosowanie niefarmakologicznych interwencji u osób dorosłych z nadciśnieniem w stadium 1. może zapobiec w Stanach Zjednoczonych prawie 26 tys. zdarzeń sercowo-naczyniowych, zmniejszyć liczbę zgonów o 2,9 tys. i pozwolić zaoszczędzić około 1,6 miliarda dolarów związanych z kosztami opieki zdrowotnej w ciągu dziesięciu lat. Zespół badawczy oszacował, że 8,8 miliona dorosłych Amerykanów w wieku 35-64 lat cierpi na nieleczone nadciśnienie 1. stopnia i zaleca się w ich przypadku zmiany stylu życia dotyczące aktywności fizycznej, trwałego obniżenia masy ciała, ograniczenia spożycia alkoholu i przyjęcia diety DASH.

W przypadku braku innych schorzeń, takich jak cukrzyca typu 2. lub choroba nerek, oraz przy przewidywanym większym niż 10 proc. 10-letnim ryzyku chorób układu krążenia (CVD) osoby z nadciśnieniem w stadium 1. są uważane za osoby o niskim ryzyku zawału serca lub udaru mózgu w porównaniu z osobami z nadciśnieniem stopnia 2. lub wyższym. Nadciśnienie 2. stopnia definiuje się jako ciśnienie skurczowe wynoszące co najmniej 140 mm Hg lub rozkurczowe wynoszące co najmniej 90 mm Hg. Zalecenia dotyczące leczenia osób z nadciśnieniem w stadium 1. opierają się głównie na zmianach stylu życia, a nie na lekach.

"Prawie dziewięć milionów młodych i w średnim wieku dorosłych z nieleczonym nadciśnieniem pierwszego stopnia stanowi znaczące, rosnące obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej - powiedziała dr Kendra D. Sims, doktorantka na Uniwersytecie Kalifornijskim w San. Francisco i współprowadząca to badanie. - Nasze wyniki dostarczają mocnych dowodów na to, że modyfikacje zdrowego zachowania na dużą skalę mogą zapobiegać przyszłym chorobom serca, powiązanym z powikłaniami i nadmiernymi kosztami opieki zdrowotnej".

Aby zasymulować choroby serca i udary, śmiertelność i koszty opieki zdrowotnej w latach 2018-2027, naukowcy wykorzystali wnioski z opublikowanych metaanaliz i dane z badań dotyczących wpływu zmian stylu życia na obniżenie ciśnienia krwi: zmiany diety, trwałej utraty masy ciała, aktywności fizycznej, zaprzestania palenia i ograniczenia spożycia alkoholu. Około połowa modelowanej populacji to kobiety, a 61 proc. (5,5 miliona) miało regularny dostęp do opieki zdrowotnej. Jak się okazało, wprowadzenie zalecanych zmian stylu życia w celu kontrolowania ciśnienia skurczowego poniżej 130 mm Hg a rozkurczowego poniżej 90 mm Hg może przynieść znaczne korzyści zdrowotne i ekonomiczne.

"Niestety dostępność i ceny zdrowej żywności utrudniają przestrzeganie diety DASH. Lekarze powinni rozważyć, czy ich pacjenci mieszkają na +pustyniach żywnościowych+ lub w miejscach o ograniczonej możliwości poruszania się - powiedziała dr Sims. - Poradnictwo zdrowotne powinno obejmować sprostanie tym konkretnym wyzwaniom związanym z kontrolą ciśnienia krwi".

W maju American Heart Association opublikowała oświadczenie, które zaleca rozszerzenie i poprawę polityk i programów żywieniowych, aby zapewnić wszystkim Amerykanom dostęp do wartościowej żywności. W 2020 roku Stowarzyszenie uruchomiło National Hypertensive Control Initiative, inicjatywę współpracy z Departamentem Zdrowia i Opieki Społecznej USA, której celem jest poprawa kontroli ciśnienia krwi wśród najbardziej narażonych populacji, w tym mniejszości rasowych i etnicznych.

"Członkowie wielu społeczności znajdujących się w niekorzystnej sytuacji napotykają bariery w zakresie zdrowej żywności i regularnego dostępu do opieki zdrowotnej - zaznaczyła dr Sims. - Oznacza to, że nie będą mogli skorzystać z porady lekarskiej. Przyszłe badania powinny obejmować szerszy obraz: warunki społeczne dające ludziom czas i środki na dokonywanie wyborów dotyczących zdrowego stylu życia. Tylko dzięki tym informacjom możemy opracować zasady profilaktyki chorób serca, szczególnie u wrażliwych osób dorosłych".

W Polsce żyje co najmniej 9,5 mln osób chorych na nadciśnienie, ale ponad 40 proc. z nich o tym nie wie. Osoby żyjące przez wiele lat z nierozpoznanym, a co za tym idzie - nieleczonym nadciśnieniem, narażone są na wiele groźnych konsekwencji. Najgroźniejszym powikłaniem nadciśnienia jest udar mózgu.

Paweł Wernicki