Choroby zapalne

Lekarze i przedstawiciele organizacji pacjentów z całej Europy mówili o tym podczas 9. Kongresu European Crohn's and Colitis Organisation (ECCO), który niedawno odbywał się w Kopenhadze.

Prezydent-elekt ECCO, prof. Severine Vermeire przypomniała na spotkaniu z mediami, że na nieswoiste zapalenia jelit cierpią w Europie co najmniej ponad 2 mln osób. Ostatnie badania wskazują jednak, że liczba ta może sięgać nawet 3 mln (w Polsce szacuje się ją na 50 tys. osób - PAP). "Nie możemy już zatem mówić, że są to choroby rzadkie" - zaznaczyła.

Dwa najczęstsze schorzenia z tej grupy to choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Te przewlekłe i mogące prowadzić do wyniszczenia organizmu choroby są najczęściej diagnozowane u osób młodych w wieku 15-29 lat.

U 38-letniego Geralda Nasha, który jest członkiem irlandzkiego parlamentu, choroba Leśniowskiego-Crohna ujawniła się w wieku 14 lat. Jak wspominał na spotkaniu z mediami, miał silne bóle brzucha, biegunki, gorączkę, stracił apetyt, cierpiał z powodu nudności i szybko tracił na wadze. Przyznał, że dla nastolatków, którym szczególnie zależy na akceptacji rówieśników, taka choroba jest bardzo trudna do zaakceptowania, gdyż bezpośrednio godzi w poczucie własnej wartości.

Pacjenci, którzy cierpią na nieswoiste zapalenie jelita są też narażeni na poważne powikłania, jak przewężenia jelita czy przetoki, tj. połączenia jelita z narządami wewnętrznymi lub skórą (najczęściej w okolicy odbytu). Duży odsetek z nich przechodzi operacje chirurgiczne - wycięcia fragmentu lub całego jelita. Mogą też pojawić się zmiany w innych narządach, jak stawy, oczy, skóra oraz choroba wątroby i nerek.

"Choroby te coraz częściej dotykają dzieci, a wiek, w którym się ujawniają systematycznie się obniża" - powiedziała prof. Vermeire. Według niej dokładne przyczyny tego nie są znane, co utrudnia profilaktykę tych chorób, zaliczanych do grupy tzw. autoimmunizacyjnych, tj. związanych z atakiem układu odporności na komórki własnego organizmu.

W rozmowie z PAP specjalistka powiedziała, że choć istnieją pewne predyspozycje genetyczne do tych schorzeń, to szybki wzrost zachorowań, również w dużych miastach w krajach Azji czy Ameryki Południowej, wskazuje na istotną rolę czynników środowiskowych w ich rozwoju.

Wśród nich profesor wymieniła: nieprawidłową dietę, wczesne stosowanie antybiotyków u dzieci, palenie papierosów, zmiany stylu życia i stres. "Myślę, że te choroby to w pewnym sensie cena naszego współczesnego stylu życia" - oceniła.

"Wiemy na przykład, że stosowanie antybiotyków u dzieci w pierwszych dwóch latach życia ma związek z 3-5-krotnym wzrostem ryzyka zachorowania na chorobę Crohna" - powiedziała PAP specjalistka. Wynika to z tego, że antybiotyki powodują zmiany w mikroflorze jelitowej, która pełni bardzo ważną rolę w zachowaniu zdrowia układu pokarmowego i całego organizmu. Z badań - również tych najnowszych, prezentowanych w Kopenhadze - wynika, że mikroflora jelitowa u osób z nieswoistymi zapaleniami jelita różni się od tej, która występuje u osób zdrowych.

Prof. Vermeire zaznaczyła, że o mikroflorę jelit powinno się dbać od początku przyjścia dziecka na świat. Badania wskazują, że korzystnie wpływają na nią: poród naturalny, karmienie dziecka piersią, unikanie antybiotyków w pierwszych latach życia oraz zróżnicowana i zbilansowana dieta. "Zdrowa dieta, bogata w błonnik oraz warzywa i owoce jest bardzo ważna" - powiedziała.

Podkreśliła, że jednym z czynników ryzyka zachorowania na nieswoiste zapalenie jelita jest również palenie papierosów. "Poza tym palenie zwiększa ryzyko zaostrzenia choroby - palący pacjenci częściej muszą przechodzić operację chirurgiczną i są bardziej narażeni na nawrót choroby po operacji" - wyjaśniła.

Tymczasem z badań IBD 2020, które przedstawił niezależny konsultant w ochronie zdrowia z Wielkiej Brytanii Richard Driscoll wynika, że porady odnośnie rzucenia palenia są udzielane bardzo rzadko. Badanie przeprowadzono wśród ponad 5 tys. pacjentów z sześciu krajów - Kanady, W.Brytanii, Włoch, Hiszpanii, Francji i Szwecji. 70-80 proc. chorych będących palaczami przyznało, że nikt nigdy nie zaoferował im pomocy w rzucaniu palenia. Z kolei 40 proc. pacjentów nie miało dostępu do dietetyka, choć bardzo tego potrzebowało.

Aby zobrazować trudności, z jakimi zmagają się pacjenci z autoimmunologicznymi chorobami zapalnymi, do których należą też m.in. łuszczyca czy zapalne choroby stawów, podczas 9. Kongresu ECCO zaprezentowano wystawę sztuki "Perspectives - Art, Inflammation and Me". Znalazły się na niej również dzieła dwóch polskich artystów: Sebastiana Kubicy oraz Pati Dubiel. Kubica, zainspirowany opowieścią polskiej pacjentki, poświęcił jeden ze swoich plakatów właśnie chorobie Crohna .