Pochodzenie życia

Specyfika biologii jako nauki polega na tym, że jej zakres nie został dotychczas jednoznacznie zdefiniowany! Termin biologia został wprowadzony do użycia niezależnie przez dwóch przyrodników: Gottfrieda Reinholda Treviranusa i Jeana Baptiste Lamarcka w odniesieniu do gałęzi nauki zajmującej się organizmami żywymi*; był rok 1802. Niedługo potem, w latach 1838-39, niemieccy badacze: botanik - Schleiden i zoolog - Schwann sformułowali tzw. komórkową teorię budowy organizmów, która głosi, że wszystkie istoty żywe zbudowane są z komórek. Nikt wówczas nawet nie zakładał możliwości istnienia bytów żywych nie posiadających struktury komórkowej, dopiero z czasem rzeczywistość wprowadziła zamęt w biologicznych koncepcjach życia – odkryto wirusy; a nie było to ostatnie słowo natury…Wirus był pierwszym tworem skutecznie uderzającym w młody dogmat o komórkowym charakterze życia, nie posiada bowiem własnego metabolizmu (układów enzymatycznych), ani struktury komórkowej, potrafi jednak powielić się (cóż z tego, że niesamodzielnie)** i podlega ewolucji, zmianom w czasie. Wirusy stanowią obiekt zainteresowania biologii, często określa się je mianem organizmów niekompletnych, co sugeruje, że można być niezupełnie żywym… Słowo ‘życie’ pozostaje po prostu urzeczowieniem procesów przebiegających w organizmach, mimo wielu prób, wciąż nie istnieje jako niezależny byt, stąd też dla nauki istota życia pozostaje abstrakcją.

Oryginalną i fascynującą, cybernetyczną koncepcję życia przedstawił Bernard Korzeniewski, autor intrygującej książki Trzy ewolucje. Ewolucja Wszechświata. Ewolucja życia. Ewolucja świadomości.

„Życie jest zespołem sprzężeń zwrotnych ujemnych podporządkowanych nadrzędnemu sprzężeniu zwrotnemu dodatniemu.” ***

(Bernard Korzeniewski**** , 2001)

Zgodnie z tą definicją osobnikami cybernetycznymi są m.in. twory niezdolne do istnienia poza organizmem żywiciela – wirusy, wiroidy, transpozony. Zastanawiające, że poziom autonomii mitochondriów wystarcza by również wobec nich zastosować miano osobników biologicznych w sensie cybernetycznym. Autor proponuje nowe pojęcie – ewoluon - dla oznaczenia osobnika żywego w sensie cybernetycznym; tak zdefiniowany jest identyczny z podmiotem ewolucji.*****


______________________

* Biologia jest to dosłownie ‘nauka o życiu’ (z gr. bios - życie + logos - nauka), czyli nauka przyrodnicza o układach fizyko-chemicznych, do których można zastosować określenie "żywy", o życiu, ich pochodzeniu, rozwoju osobniczym, ewolucji, zależnościach między nimi, a także o powiązaniach między nimi i środowiskiem. Sam sens bycia „żywym” pozostaje niejasny…

** Rozporządzają własną informacją genetyczną, lecz nie są zdolne do przekazania jej samodzielnie następnym pokoleniom; w tym celu muszą korzystać z układów biologicznych pełnych
zawartych w żywych komórkach organizmów właściwych - wirusy są więc pasożytami
obligatoryjnymi (bezwzględnymi).

*** Przy czym sprzężenie zwrotne ujemne służy utrzymaniu stanu wyjściowego, natomiast sprzężenie zwrotne dodatnie zmianie stanu wyjściowego.

**** Warto zapoznać się z innymi publikacjami, poglądami tego autora. Więcej informacji o Bernardzie Korzeniewskim [w:] http://www.mol.uj.edu.pl/new_www/html/show_person_info.php?id=495 .

*****„Ponieważ wszelkie fenomeny psychiczno-kulturowe są poza granicą stosowalności cybernetycznej definicji życia, człowiek nie powinien być nią obejmowany.” (Korzeniewski B.)