Świat, w którym żyjemy

1. Wstęp

Pisanie przez inżyniera artykułu na tematy filozoficzne niesie za sobą rozliczne niebezpieczeństwa. Podstawowym jest tak zwany brak warsztatu, brak nawyków, które dla każdego filozofa są bardziej niż naturalne. Brak także narzędzi stosowanych przez filozofów w ich rozumowaniach. To może spowodować problemy ze zrozumieniem tekstu.

Innym niebezpieczeństwem są różne znaczenia słów w zależności od dziedziny, w jakiej się je stosuje. Jeszcze innym – wnioskowanie, jakże inne w świecie techniki, a zupełnie od niego odmienne w filozofii. Tych niebezpieczeństw jest wiele, nie sposób je tu wyliczyć.

Autor niniejszego artykułu jest ich świadomy, podjął się jednak próby zinterpretowa-nia świata w bardzo szczególny sposób. Z jednej strony - jest to interpretacja fizyczna, jednak w prezentowanym ujęciu znika wiele problemów filozoficznych (np. kwestia determinizmu). Jest to interpretacja nie tyle wyjaśniająca niektóre fizyczne aspekty Boga, człowieka, duszy, co raczej pozwalająca sobie wyobrazić, jak te zagadnienia mogą wyglądać od strony fizycznej. Celem autora jest wykazanie, że nawet rzeczy bardzo trudne, czy wręcz niemożliwe do wyobrażenia w naszym, „fizycznym” świecie - od strony fizycznej mogą mieć bardzo prostą, wręcz chwilami oczywistą interpretację.

2. Założenia do dalszych rozważań.

Opis świata sporządzony w XVII wieku przez Izaaka Newtona przez ponad dwieście
lat wystarczał fizykom, nauka ta rozwijała się bardzo burzliwie. Opierała się ona na opisie zjawisk fizycznych zachodzących w świecie trójwymiarowym, gdzie trzy wymiary tzw. kartezjańskie (długość, szerokość, wysokość) były podstawowymi atrybutami wszystkiego, co istniało. Czas był parametrem zjawisk fizycznych całkowicie niezależnym od wymiarów, był odniesieniem do wszystkiego, co się dzieje, ale sam ze swej natury był niezmienny i niezależny.

Pod koniec XIX wieku coś w tej fizyce zaczęło zgrzytać. Wyniki pewnych doświadczeń (na przykład doświadczenie Alberta Michelsona) przeczyły temu sposobowi patrzenia na czas. Już wcześniej w prasie naukowej pojawiały się artykuły, w których czas interpretowano jako czwarty wymiar, a przestrzeń czterowymiarową nazywano „czasoprzestrzenią”. Problemy te zostały scalone i jednolicie ujęte w teorii względności opublikowanej przez Alberta Einsteina. W ujęciu teorii względności czas jest czwartym wymiarem, jednak dla odróżnienia od wymiarów przestrzennych niektórzy nazywają czwarty wymiar – czasowym.

Załóżmy jednak, że czas jest po prostu czwartym wymiarem. Zdają się na to wskazywać rozważania wielu fizyków, m.in. Stephena Hawkinga. Wg tych rozważań, na początku mogło nie być Wielkiego Wybuchu; mógł istnieć stan, w którym wszystkie cztery wymiary były sobie równoważne. Dopiero później czas zaczął się wyodrębniać i nabrał innych cech, niż pozostałe 3 wymiary. Zostawmy te dywagacje na boku, przyjmijmy, że czas jest czwartym wymiarem czasoprzestrzeni, wymiarem w sensie fizycznym – równoważnym każdemu z pozostałych wymiarów. Oczywiście nie dla nas, którzy żyjemy w czasie na pewnym jego odcinku. Możemy wtedy poruszać się w trójwymiarowej przestrzeni, ale czas płynie niezależnie od naszej woli; na jego bieg nie mamy żadnego wpływu. Jest to pierwsze założenie do dalszych rozważań.

Skoro jednak czas jest czwartym wymiarem, to nie można wykluczyć, że istnieje ktoś, kto włada czterema wymiarami równie dobrze, jak my władamy trzema. Kto ma możliwość poruszania się, w dowolną stronę także w czasie, a nie tylko w obrębie trzech wymiarów kartezjańskich. Istnienie kogoś takiego jest drugim założeniem przyjętym do dalszych rozważań. W ich trakcie spróbujemy zastanowić się, jakie możliwości działania ma taka istota w naszym, trójwymiarowym świecie. Jak moglibyśmy jej możliwości nazwać. Ale pierwszym i podstawowym problemem jest, jak sobie działanie takiej istoty wyobrazić.