Sztuczne życie?

Uporządkujmy zagadnienia. Jedną z najważniejszych cech organizmów żywych jest ich zdolność do rozmnażania się. Inne cechy (takie jak odżywianie się, czy poruszanie) wydają się podrzędne. Organizm żywy nie powstaje w próżni. Skądś pochodzi. Skoro tak, to znaczy, że jego „rodzice” musieli się rozmnożyć. W świecie ożywionym sposobów na rozmnażanie się jest bardzo wiele.

Czasami trudno jest określić, który z osobników jest rodzicem, a który potomkiem. Tak jest chociażby w przypadku podziału organizmów jednokomórkowych. Jeden organizm macierzysty dzieli się na dwa identyczne potomne. U sinic, jednokomórkowych glonów czy grzybów, a także bakterii czy pierwotniaków pojęcie rodzic–potomek nie istnieje w takim znaczeniu jak np. u kręgowców. Niezależnie jednak od metody rozmnażania się, kluczowe jest przekazywanie informacji pomiędzy organizmami kolejnych generacji. Każdy kolejny osobnik musi dostać od poprzedniego przepis, według którego ma zostać zbudowany.

2 metry DNA

W przypadku człowieka informacja, o której mowa, zapisana jest w kwasie DNA, który znajduje się w jądrze komórkowym. Nić kwasu DNA jest bardzo długa. Gdyby wyciągnąć ją nienaruszoną ze zwykłej (jednej!) komórki naszego organizmu, a następnie ostrożnie rozwinąć, miałaby długość aż 2 metrów. Nić DNA (inaczej zwana helisą) jest splątana i upakowana do granic możliwości. Większe jej fragmenty to geny. Każdy gen to przepis na konkretne białko, które komórka musi umieć wyprodukować. Gdyby na splątane DNA spojrzeć z pewnej odległości, wyraźnie można by zauważyć, że to – zdawałoby się przypadkowe i chaotyczne – splątanie dzieje się według jakiegoś planu. Większe struktury DNA to chromosomy.

Biblioteka życia

Człowiek ma 23 pary chromosomów, ale np. pies ma 39 par chromosomów, a muszka owocówka tylko 4 pary. Warte podkreślenia jest, że liczba chromosomów (a więc sposób, w jaki wewnętrzna biblioteka, czyli kwas DNA, jest splątana) jest charakterystyczna dla danego gatunku. Nie ma psów o innej liczbie par chromosomów niż 39, tak samo jak nie ma ludzi o innej niż 23. Gdy zmienia się liczba chromosomów, powstaje nowy gatunek. Dwa osobniki o różnej liczbie par chromosomów nie mogą mieć wspólnego potomstwa, bo – mówiąc nieco metaforycznie – język, w jakim napisano plan budowy ich komórek, jest inny. Inaczej spleciony jest DNA.