Historia życia

Zadziwiająco stare skamieliny

Ocenia się dziś, że wiek Ziemi wynosi od 4,5 do 5 miliardów lat. Wszystko wskazuje na to, że przez długie miliony lat nasza planeta pozbawiona była żywych organizmów. Niemniej jednak są ślady wskazujące na istnienie życia już od co najmniej 3,5 miliarda lat.

W utworach skalnych z różnych części świata znaleziono skamieliny pochodzące sprzed kambru. W okolicach wzgórz Ediacara (południowa Australia) odkryto (1947) liczne pozostałości tzw. fauny ediakarańskiej – zwierząt, które żyły w morzach 600- 700 milionów lat temu. Na obszarze Finlandii, w pokładach sprzed 700 milionów lat znaleziono shangita – węgiel drzewny, odmianę antracytu. Z kolei ze skał formacji Bitter Springs (Australia centralna) wydobyto skamieniałości glonów jednokomórkowych żyjących tam 850 milionów lat temu.

Zagadkowy organizm Corycium enigmaticum, odnaleziony w skałach w Finlandii liczy sobie 1,15 miliarda lat. W kopalni niedaleko Marquette (Stany Zjednoczone) wydobyto skamieniałości glonów sprzed 2,1 miliarda lat.

W wapieniach z obszaru Zimbabwe-Tanzania, nieopodal Bulawayo, znajdują się niezwykle stare skamieliny; jak się szacuje, życie istniało tam już 2,6 miliarda lat temu. W warstwach osadowych formacji skalnej Fig Tree (Republika Południowej Afryki), datowanych na 3,2 miliarda lat, dwaj uczeni, Schopf i Barghoorn natrafili na mikroskamieliny dwóch klas organizmów: jedne przypominają bakterie, drugie – jednokomórkowe glony. Również w Afryce Południowej, w skałach osadowych formacji Onverwacht, datowanych na 3,5 miliarda lat, odnaleziono mikroskamieliny organizmów podobnych do bakterii.

Spojrzenie ogólne

Historia życia na Ziemi ukazuje, jak w miarę upływu czasu narasta różnorodność i bogactwo form fauny i flory. W sylurze istniały tylko ryby; w karbonie żyły ryby i zwierzęta ziemnowodne; w triasie – ryby, ziemnowodne i gady; w jurze dołączyły do nich ptaki i ssaki bezłożyskowe; a w erze kenozoicznej dochodzą jeszcze ssaki łożyskowe.

Znane nam gatunki zwierząt i roślin, w swej ogromnej większości, pojawiały się na przestrzeni epok w porządku od mniej do bardziej złożonych. Różne klasy, gromady, rzędy, rodzaje i gatunki roślin pojawiały się na Ziemi w porządku progresywnym, związanym z ich stopniem organizacji. W miarę jak cofamy się na drodze rozwoju życia, widzimy zwierzęta i rośliny o coraz prostszej strukturze organizmu. U zarania dziejów życia napotykamy organizmy najprostsze – jednokomórkowce.