Odkrycia dokonano w jednym z największych centrów protomiejskich pierwszych rolników i jednym z najbardziej znanych stanowisk archeologicznych świata - Çatalhöyük, które położone jest w południowej części Wyżyny Anatolijskiej w centralnej Turcji. Çatalhöyük było zamieszkiwane nieprzerwanie ponad tysiąc lat pomiędzy 7100 a 6000 rokiem p.n.e., czyli w czasach neolitu. Figurkę znaleziono w 2016 r. Wnioski płynące z jej specjalistycznych analiz przedstawiono właśnie w "Archaeological and Anthropological Sciences" (https://link.springer.com/article/10.1007/s12520-019-01006-z)

Najbardziej znane z tego miejsca są gliniane figurki kobiece uważane do niedawna za tzw. boginie matki ze względu na masywną posturę i wyeksponowane piersi. Dziś najczęściej przedmioty te interpretuje się jako przedstawienia osób starszych i świadectwo kultu przodków. Teraz naukowcy poinformowali o odkryciu kościanej figurki antropomorficznej, czyli takiej która ma cechy charakterystyczne dla człowieka.

GOSC.PL DODANE 15.10.2018

Odkryto najstarsze ludzkie szczątki na ziemiach polskich

Ile mają lat i do kogo należały? Są ponad dwukrotnie starsze niż dotychczasowe najstarsze znalezisko! »

więcej »

"Jest to bez wątpienia istotne znalezisko z bardzo uproszczonym, ale jednoznacznym przedstawieniem cech człowieka w formie oczu. Figurkę wykonano z kości - z członu palcowego bliższego (należącego do - dop. PAP) osła" - opowiada PAP odkrywczyni zabytku, prof. Kamilla Pawłowska archeozoolog i paleontolog z Zakładu Badań Paleośrodowiskowych Instytutu Geologii UAM w Poznaniu.

Figurka ma ok. 6 cm wysokości. Uwagę zwracają nacięcia na kości ukształtowane tak, że przypominają oczy. Podobny sposób przedstawiania cech ludzkich jest znany z zabytków odkrywanych na innych stanowiskach z terenu Bliskiego Wschodu z tego samego okresu - podaje prof. Kamilla Pawłowska. Jak dodaje, najwięcej podobnych przedmiotów znanych jest z czasów nieco późniejszych - okresu chalkolitu (4300 - 3300 lat p.n.e.). Są również wykonywane z kości, głównie osłów i koni.

Do tej pory naukowcy w czasie badań w Çatalhöyük odkrywali paliczki osłów i koni - te dobrze się zachowują. W pojedynczych przypadkach były widoczne na nich ślady obróbki, ale nigdy nie w formie przywodzącej na myśl cechy anatomiczne człowieka - podkreśla prof. Kamilla Pawłowska.

Badaczka opowiada, że osłów w tym pradziejowym mieście nie było zbyt dużo, szczególnie pod koniec jego zasiedlenia. Dominowały bowiem owce i kozy - ich mięso, szpik i tłuszcz były ważnym elementem diety mieszkańców.

Figurkę odkryto w ramach prac międzynarodowego zespołu pod kierunkiem dr inż. Marka Z. Barańskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

Prof. Pawłowska natrafiła na nią w momencie analizowania próby z flotacji, czyli siania na mokro. To procedura, która umożliwia archeologom znajdowanie szczątków kostnych i innych drobnych zabytków. Wiadomo jednak, że figurka znajdowała się w jednym z glinianych pojemników w pomieszczeniu, w którym przechowywano żywność - ten wykonano 6500-6300 lat p.n.e.