Ciekawe znaleziska na Westerplatte

"Zakończony 21 grudnia VIII etap prac archeologicznych miał w dużej mierze charakter badań wyprzedzających inwestycję - budowę cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte" - powiedział PAP p.o. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr hab. Grzegorz Berendt. Przypomniał, że na oferty w przetargu na roboty budowlane związane ze cmentarzem wojskowym MIIWŚ czeka do 14 stycznia.

"Na zwolnionym archeologicznie terenie rozpocznie się budowa cmentarza, gdzie zostaną pochowane szczątki odnalezionych po 80 latach obrońców Westerplatte. Realizacja cmentarza jest jednym z podstawowych działań I etapu inwestycji - budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, stanowiącego Oddział Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku" - podkreślił Berendt.

W grudniu ub. roku MIIWŚ ogłosiło wyniki konkursu na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej cmentarza wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte. Zdobywcą nagrody głównej zostało studio NM architekci z Warszawy. W lutym 2021 r. muzeum podpisało umowę ze zwycięską pracownią na wykonanie dokumentacji projektowej cmentarza wraz z uzyskaniem niezbędnych pozwoleń i uzgodnień.

VIII sezon prac archeologicznych na Westerplatte prowadzony był od 6 października przede wszystkim w okolicy miejsca, gdzie badacze z MIIWŚ odnaleźli w 2019 r. szczątki dziewięciu polskich obrońców Westerplatte. "Łącznie przebadaliśmy obszar o powierzchni 380 metrów kwadratowych, pozyskując ponad 600 zabytków wydzielonych - czyli przedmiotów o znacznej wartości zabytkowej i historycznej, oraz około 1400 zabytków masowych. Wszystkie odnalezione zabytki oraz obiekty są niemymi świadkami przeszłości, bezpośrednio związanymi z historią tego szczególnego miejsca-symbolu" - powiedział PAP kierownik Działu Archeologicznego MIIWŚ Filip Kuczma.

Do znalezionych cennych artefaktów należą zarówno monety z XVII, XVIII i XIX w wieku, zabytki z okresu funkcjonowania na Westerplatte kurortu (początki kąpieliska na Westerplatte sięgają połowy XIX w. - PAP), jak i związane z II wojną światową elementy amunicji, uzbrojenia i umundurowania."Zwłaszcza te najcenniejsze i najbardziej przejmujące, pamiętające wrzesień 1939 r. tj. polskie łuski, guziki mundurowe, ołowiane plomby kolejowe i inne" - dodał Kuczma.

W trakcie wykopalisk archeologicznych na terenie polskiej składnicy odkryto też dobrze zachowany system kanalizacji deszczowej, na który składają się ceramiczne i metalowe rury odprowadzające wodę do studni chłonnych i osadników. "Takie odkrycia mają istotne znaczenie dla poszerzania naszej wiedzy na temat codziennego funkcjonowania Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Z kurortem natomiast związany jest relikt murowanego budynku oraz liczne obiekty, w których zakopywano ówczesne śmieci, dzisiaj będące dla nas cennym świadkiem historii życia bywalców kurortu m.in. fragmenty naczyń, butelek, sztućce, zabawki" - wyjaśnił Kuczma.

Zaznaczył, że pobocznym efektem jesiennych prac archeologicznych było także odsłonięcie murowanych reliktów pruskiej baterii plażowej rozebranej w 1881 r., późniejszych umocnień ziemnych oraz rozpoznanie konstrukcji zabytkowego falochronu, który można oglądać do dziś na Westerplatte, a wzniesionego ponad 100 lat temu. "Zarejestrowaliśmy również fragmenty niemieckiego okopu z 1945 r." - poinformował szef Działu Archeologicznego MIIWŚ. Ponadto, oprócz badań archeologicznych, prowadzone były także badania geofizyczne na obszarze o powierzchni ponad 9,9 ha. "Ich wyniki będą cenną wskazówką podczas typowania kolejnych obszarów badawczych w następnych sezonach" - nadmienił Kuczma.

Do tej pory badania archeologiczne objęły łącznie obszar 3,9 tys. m kw. terenu dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. I etap prac archeologicznych na Westerplatte prowadzonych przez pracowników Muzeum II Wojny Światowej miał miejsce w 2016 r.

Robert Pietrzak