I na poprawność logiczną myślenia.
Decyzja podjęta w oparciu o dane przedstawione w wyuczonym języku obcym może być inna, niż gdybyśmy podjęli ją na podstawie danych w języku ojczystym. Język zmienia intensywność odczuwanych emocji, ale także wpływa na zdolność analizowania problemów i wybierania rozwiązań - wynika z badań dr. Rafała Mudy.
Dr Rafał Muda z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach pracy doktorskiej badał, jak na nasze decyzje wpływa to, że podejmujemy je na podstawie informacji dostarczonych w języku obcym, którego nauczyliśmy się np. w szkole; na ile decyzje te będą inne, niż gdybyśmy musieli zdecydować, analizując sytuację przedstawioną w języku ojczystym. Wyniki przedstawił w czterech artykułach, które ukazały się w pismach naukowych, m.in. Cognition oraz Journal of Experimental Psychology.
"Tematyka mojej pracy wpisuje się w obszar intrygujący psychologów, który jest bliski każdemu z nas: jak ludzie podejmują codzienne decyzje i jak czynniki takie jak emocje, zdolności poznawcze czy właśnie język, którym się posługujemy, kształtują postrzeganie rzeczywistości" - powiedział PAP dr Muda.
Jak podkreślił, odpowiedzi na te pytania mają duże znaczenie w erze globalizacji, gdzie codziennie podejmujemy decyzje w wielojęzycznych kontekstach.
"Intuicyjnie powiedzielibyśmy, że nie jest ważne, w jakim języku podejmujemy decyzje, bo teoretycznie za każdym razem powinny być one takie same. Są przecież przejawem naszych preferencji, wartości, tego co lubimy. Badania pokazują jednak, że w niektórych przypadkach jest inaczej" - zaznaczył psycholog z Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wcześniejsze badania pokazywały, że gdy komunikujemy się w języku obcym wyrażenia i sytuacje naturalnie wysoko nacechowane emocjami zaczynają być postrzegane jako mniej pobudzające. "Wyrażenie: I love you, choć znaczeniowo takie samo, emocjonalnie wybrzmi inaczej niż gdy powiemy: kocham cię. Podobnie, gdy używa się języka obcego łatwiej jest przeklinać czy kłamać" - wyjaśnił dr Muda.
Inne badania pokazują również - dodał - że łatwiej jest opowiadać w języku obcym o trudnych, traumatycznych przeżyciach, co znajdować może zastosowanie w terapii.
"Moje badania wykazały, że podejmowanie decyzji w języku obcym nie tylko zmienia intensywność emocji, ale także wpływa na naszą zdolność do analizowania problemów i wybierania rozwiązań. Wyniki pokazują, że używanie języka obcego wpływa na podejmowane decyzje w sposób selektywny, zmieniając nasze reakcje emocjonalne i poznawcze w zależności od kontekstu" - opisał badacz.
Na przykład w dylematach moralnych osoby analizujące zadanie zaprezentowane w języku obcym w mniejszym stopniu zwracały uwagę na normy społeczne i konsekwencje swoich działań. Badani mieli rozstrzygnąć m.in. znany eksperyment myślowy określany jako dylemat wagonika, w którym wagonik kolejki pędzi w dół po torach, a na jego drodze jest pięć osób przywiązanych do torów; obserwator może przestawić zwrotnicę i skierować wagonik na inny tor, do którego przywiązany jest jeden człowiek. Jak się okazało, w trakcie rozwiązywania zadań w języku obcym badani mieli osłabione zarówno reakcje emocjonalne, jak i przykładali mniejszą wagę do wyrządzania szkody innym.
W decyzjach ryzykownych używanie języka obcego nie zawsze zmieniało podejmowane decyzje, co pokazuje, że efekt ten nie działa uniwersalnie. Wyniki badań nie pokazały różnic w chęci uczestników do hazardu, w postrzeganym prawdopodobieństwie wygranej lub w podekscytowaniu ryzykowną grą pomiędzy osobami podejmującymi decyzje na podstawie danych w języku obcym i ojczystym.
W przypadku rozumowania logicznego dokładność myślenia była niższa w języku obcym niż w ojczystym. Według badacza wskazuje to, że używanie języka obcego może zwiększać obciążenie poznawcze, co osłabia zdolność do analizy złożonych problemów.
"W dynamicznym świecie, w którym interakcje międzykulturowe są codziennością, zrozumienie jak język wpływa na decyzje w kontekstach takich jak negocjacje biznesowe, polityka czy wymiar sprawiedliwości może prowadzić do budowania bardziej świadomego i skutecznego dialogu między ludźmi" - podkreślił psycholog.
Badania otwierają więc drzwi do zastosowań w rzeczywistych sytuacjach, takich jak edukacja czy projektowanie interfejsów językowych w kontekstach wielokulturowych.
Wcześniejsze badania wprawdzie sugerowały, że decyzje podejmowane w oparciu o dane w języku obcym są m.in. mniej emocjonalne, ale brakowało solidnych dowodów empirycznych na potwierdzenie tych teorii. Badania dr. Mudy to pierwsza próba kompleksowego przetestowania mechanizmów leżących u podstaw tego zjawiska.
"Zastosowałem unikalne techniki eksperymentalne, które pozwoliły oddzielić różne procesy - emocjonalne i poznawcze - by dokładnie zbadać, co napędza nasze decyzje. Przykładem jest manipulowanie scenariuszami w taki sposób, aby wywołać różne poziomy motywacji moralnych" - opisał badacz.
Dr Rafał Muda w 2024 roku za rozprawę doktorską, w której badał podejmowanie decyzji w języku obcym, otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów.
Ewelina Krajczyńska-Wujec
Piękno tego typu opakowań polega na tym, że są aktywne, gdy produkt znajduje się na półce.
Nowe pojawienie się wirusa i stan epidemii ogłoszono w zeszłym tygodniu.
Nowe badania mogą mieć kluczowe znaczenie m.in. dla teorii powstania życia.
Według ekspertów wiele ze sprzedawanych jako świeże ryb, wcale takimi nie jest.
Naukowcy zrobili elektrolizer do produkcji wodoru na bazie odpadów chemicznych.