Ślady Bożego działania w naturze z punktu widzenia nauk przyrodniczych

6. Obiekcje obozu naturalistycznego

Badacze związani z obozem naturalistów (zarówno religijni, jak i niereligijni) podchodzą do prób poszukiwań śladów Bożego działania z wielką ostrożnością – wręcz niechęcią. Oskarżają oni (niesłusznie) zwolenników ID o redukowanie działania Bożego do dziedziny supernaturalnej. Steven Barr [13] podkreśla, że Bóg jest siłą sprawczą stojącą za wszystkim, co istnieje – również za prawami nauki. To Bóg jest odpowiedzią na słynne pytanie Hawkinga w Krótkiej historii czasu [14]: Co takiego tchnie ogień w równania i tworzy Wszechświat, który opisują?

Inne obiekcje odnośnie nienaturalistycznego (neutralnego) podejścia, jak nieempiryczność i nietestowalność , przedyskutował Delfino w pracy [12]. Za Ratzschem [15] przypomniał, że również pewne fizyczne, elementarne cząstki, jak kwarki są poznawalne jedynie pośrednio – poprzez ich oddziaływania z „empiryczna rzeczywistością”. Trudno sobie również wyobrazić eksperyment związany z czarna dziura lub Wielkim Wybuchem, a nikt nie podważa ich istnienia i znaczenia dla naszego życia i nauki. Podobnie Delfino odpiera obiekcje odnośnie łamania praw natury, poddając w wątpliwość założenie o Wszechświecie jako zamkniętym układzie [12].

Podsumowując, niezależnie od naszej reakcji na teorie Inteligentnego Projektu winniśmy wystrzegać się ograniczania Boga do działań supernaturalnych, a nawet więcej – do jakichkolwiek naszych wyobrażeń. Myślę, że to miał Bóg na myśli, gdy zabraniał nam czynienia jego podobizn. Z drugiej strony prawa naturalne nie mogą i z pewnością nie ograniczają Boga. Prof. Rosa Alberoni [16] stwierdza:

Przez całe wieki nie zauważyliśmy, jak bardzo kartezjańskie stwierdzenie „cogito ergo sum” było zwodnicze.

To Bóg, a nie nasz rozum jest absolutem. Nasz intelekt, choć istotny, nie może wyprzeć Boga z centrum naszego istnienia. Naturalizm – usuniecie Boga z naszej rzeczywistość i – prowadzi do redukcjonizmu i zubożenia naszego świata. Delfino [12] podsumowuje:

[...] naturalizm wydaje się uniemożliwiać naukowa dyskusje wielu ważnych zagadnień, w tym związanych z ludzka wolnością, moralnością, celowością w naturze oraz Bogiem.

Jednym z częstszych kontrargumentów wobec prób poszukiwania śladów działania Boga w naturze jest etykietowanie takich zamierzeń jako wiary w „boga-zapchajdziurę”. Czy jest to oskarżenie zasadne? Pewne luki wiedzy mogą i z pewnością są lukami rzeczywistymi (historycznie nieusuwalnymi). Należą do nich zasada nieoznaczoność i Heisenberga, niemożność obserwacji wynikająca z tzw. stożka świetlnego w teorii wzgledności, problemy z nieoznaczonością ewolucji układów nieliniowych, prawo logiki Goedla czy w końcu ogólne, gnoseologiczne ograniczenia nauki. Tu ustawiono granice naszego poznania – akceptowane przez obecna naukę, których najprawdopodobniej nigdy nie będziemy w stanie przekroczyć.

Kończąc, pragnę podkreślić, że zagadnienie naturalizmu i jego założeń – w tym możliwość i istnienia śladów Bożego działania – zajmuje nie tylko myślicieli chrześcijańskich. Stephen Hawking, agnostyk, jeden z najbardziej znanych fizyków dnia dzisiejszego, w Krótkiej historii czasu następująco formułuje swoje obiekcje odnośnie założeń naturalizmu [14]: Jest całkiem możliwe, że Bóg działa w sposób, który nie może być wyjaśniony przez prawa naukowe.

Bibliografia

[1] Nowy Testament i Psalmy, Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne, Warszawa, 1975.
[2] Dembski, W., The Design Inference. Cambridge Univ. Press, 1998.
[3] Schaefer, H.F., Conflict or Coherence. The Apollos Trust, 2003.
[4] Weinberg, S., The First Three Minutes: A Modern View of the Origin of the Universe. Basic Books, 1993.
[5] Ellis, G.F.R., Kirchner, U., Stoeger, W.R., Multiverses and physical cosmology, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 347: 921-936, 2004.
[6] Linde A.D., Inflation and Quantum Cosmology. Academic Press, Boston, 1990.
[7] Wheeler, J.A., Geons, Black Holes, and Quantum Foam: A Life in Physics. New York: W.W. Norton & Co, 1998.
[8] Everett, H., Relative State Formulation of Quantum Mechanics. Reviews of Modern Physics vol 29, (1957) pp 454-462.
[9] Crick, F., Life Itself: Its Origin and Nature. Simon and Schuster, New York, 1981.
[10] Gitt, W., Am Anfang war die Information. Hänsler-Verlag, Stuttgart, 2003.
[11] Dawkins, R., The God Delusion, Houghton Mifflin, 2006.
[12] Delfino, R.A., Replacing Methodological Naturalism. The Global Spiral, Metanexus Institute, 2007, http://www.metanexus.net/Magazine/tabid/68/id/10028/Default.aspx
[13] Barr, S., Modern Physics and Ancient Faith. Univ. of Notre Dame Press, 2003.
[14] Hawking, S., Krótka historia czasu – od wielkiego wybuchu do czarnych dziur. Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, 1996.
[15] Ratzsch, D., Science & Its Limits: The Natural Sciences in Christian Perspective. Downers Grove, Illinois: InterVarsity Press, 2000.
[16] Alberoni, R., wywiad w czasopiśmie Niedziela 17/2007 z dnia 29 kwietnia, s. 10-11.