Prawda o prawdzie

Po tych uwagach wstępnych przyjrzyjmy się celowi wytyczonemu przez wuja:

Wuj potrzebuje takiego światopoglądu, by z jego pomocą żył w maksymalnej zgodzie ze sobą.

Innymi słowy, wuj buduje swój światopogląd (czyli wuizm) tak, by mógł jak najskuteczniej spełniać swoje pragnienia. Na pierwszy rzut oka, wuizm wygląda jak hedonizm lub irracjonalne chciejstwo, a na dodatek skrajny egoizm. Ale nie jest on ani jednym ani drugim ani trzecim. Widać to, gdy umieści się te pragnienia szerszym kontekście kryteriów wyboru w wuizmie

a. Wnioski muszą maksymalnie przydawać się wujowi w praktyce,
b. Wnioski mają być wewnętrznie spójne logicznie,
c. Wnioski mają być zgodne z innymi pragnieniami wuja.
d. Najważniejsze kryterium to (a), najmniej ważne - (c).

Warunki a-d to kryterium optymalności - bo tylko światopogląd w ramach którego są one jako tako spełnione wuj uważa za na tyle optymalny, aby sie nim zainteresować. A światopogląd, który lepiej spełnia te kryteria, uważa wuj za optymalniejszy od tego, który spełnia je gorzej.

Przede wszystkim, z kryterium (a) i z konstrukcji nauk przyrodniczych wynika, że wuj żadnym przypadku nie odrzuca wniosków naukowych. Po prostu nauki przyrodnicze są tak budowane, aby były najpraktyczniejszym sposobem opisywania i kontrolowania zjawisk obserwowalnych zmysłowo, a reakcja zmysłów wuja na wujowe działanie ma dość podstawowy wkład do wujowego poczucia skuteczności wujowego teoretyzowania i działania.

Punkt (c) odgrywa specyficzną rolę w całym systemie. Otóż punkt ten (wnioski mają być zgodne z innymi pragnieniami wuja) jest dookresleniem warunku (a), obniżającym rolę pragnień do miejsca, w którym są one niezbędnym uzupełnieniem danych potrzebnych do podjecia decyzji przez wuja. Obniżającym, bowiem punkt (d) mówi o nim: najważniejsze kryterium to (a), najmniej ważne - (c). Innymi słowy, jeśli wuj ma przed sobą kilka możliwości do wyboru, to najpierw odrzuca te, które są niezgodne z wynikami badań naukowych. Jeśli po tym zostaną jeszcze jakieś możliwości, to wuj odrzuca te, które są niespójne logicznie (niespójne logicznie w sferze pozanaukowej, bowiem zgodność z nauką pociąga za sobą, rzecz jasna, logiczną spójnośc w sferze naukowej). A jeśli nadal pozostanie kilka możliwości, które są akceptowalne zarówno z punktu widzenia logiki jak i wiedzy nauk przyrodniczych, wtedy wuj wybiera z nich tę możliwość, którą wybrać woli. Ta ostatnia decyzja jest dość naturalna i w zasadzie trudno postępować inaczej.

Wuizm nie jest też egoistyczny w negatywnym słowa tego znaczeniu (choć tego akurat nie widać z formalnie wypisanych założeń). Bowiem pełne zadowolenie człowiek może uzyskać jedynie wtedy, gdy czerpie je również z zadowolenia innych osób. Mówiąc zupełnie innym językiem: człowiek to zwierzę stadne.

W sumie, wuizm jest konsekwentnie racjonalistyczny i realistyczny, ponieważ powstaje przy pomocy metodologii naukowej (jego definicja prawdy opiera sie na pragmatyzmie) i domaga się pełnej zgodności z rozumem i z danymi zmysłowymi, afirmując nauki przyrodnicze. Jest to również światopogląd konsekwentnie agnostyczny, ponieważ buduje na konsekwentnie stosowanej wiedzy o niemożliwości odróżnienia prawdy absolutnej od tego, co za prawdę absolutną się w praktyce uznaje. Niekonsekwentnie agnostyczne światopoglądy ograniczają wnioski wypływające z tej wiedzy wyłącznie do odpowiedzi na pytanie o istnienie Boga, natomiast zapominają o analogicznych wnioskach dotyczących odpowiedzi na pytanie o istnienie w ogóle czegokolwiek konkretnego - na przykład istnienie „świata bez Boga”, istnienie materii lub wręcz istnienie innych ludzi. Jako konsekwentny agnostycyzm, wuizm nie jest w pod żadnym względem ani nihilistyczny, ani solipsystyczny, ani z konieczności scjentystyczny, ani z konieczności indyferentny religijnie. Chociaż do pomyślenia jest wuistyczna odmiana scjentyzmu, nihilizmu czy solipsyzmu, to ostatecznym efektem mojego wuizmu jest dla mnie wiara w Boga, będącego wszechmocną miłoscią; jestem katolikiem i okreslam się jako konsekwentny agnostyk-teista.